το "πόσο θα κοστίσει" είναι η μισή ερώτηση.

“Πόσο θα κοστίσει μία πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ στους εταίρους μας;”

Οι περισσότεροι φαίνεται πως νομίζουν ότι η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα καθορίσει την στάση τους.

Η αλήθεια είναι ότι η απάντηση στο ερώτημα είναι μόνο η μισή ιστορία. Και από μόνη της δεν έχει καμία αξία.

Διότι πολύ απλά, η απάντηση έχει μόνο νόημα αν την συγκρίνουμε με αυτή στο ερώτημα “Πόσο θα κοστίσει να κρατήσουμε την Ελλάδα στο Ευρώ;” Όποιος είναι να αποφασίσει, θα αποφασίσει συγκρίνοντας τις δύο απαντήσεις. Είναι αυτό που λένει οι οικονομολόγοι το “opportunity cost” -η αξία (ή το κόστος) της επιλογής μου σχετίζεται με την αξία (ή το κόστος) της εναλλακτικής.

Δεν γνωρίζω την απάντηση σε κανένα από τα δύο ερωτήματα. Και δεν ξέρω αν υπάρχει μία απάντηση. Γιατί πέρα από το οικονομικό σκέλος (που και αυτό όποιος διαβάζει τα σχετικά δημοσιεύματα, βλέπει ότι δεν είναι δεδομένο), υπάρχουν και πολιτικές ή και γεωστρατηγικές απαντήσεις. Υπάρχουν ακόμη απαντήσεις με ορίζοντα 6 μηνών και με ορίζοντα 10 ετών, κ.ο.κ.

Μπορεί για παράδειγμα, η αναταραχή και η αβεβαιότητα που υπάρχει σήμερα και έχει οδηγήσει στην πτώση της ισοτιμίας ευρώ-δολαρίου να ευνοεί κάποια κράτη με πολλές εξαγωγές εκτός ΕΕ, με θετικές επιπτώσεις στους δείκτες απασχόλησης. Άλλα, με διαφορετική κατανομή ισοζυγίου, μπορεί να τα ζημιώνει. Όπως επίσης είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς πώς θα επηρρεάσει μία πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ, άλλα κράτη με παρόμοια προβλήματα, όπως η Ισπανία ή η Πορτογαλία -θα αποτελέσουμε παράδειγμα προς αποφυγή για τους λαούς τους; θα προκαλέσουμε και εκεί bank run; θα γίνει κάτι άλλο;

Αυτό που γνωρίζω είναι ότι πριν από μερικούς μήνες οι εταίροι μας, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ, ακόμη και οι δανειστές μας που είχαν τα ομόλογά μας, είχαν κάνει τον λογαριασμό τους και είχαν αποφασίσει ότι το κόστος (οικονομικό, πολιτικό ή ό,τι άλλο) για να μας βοηθήσουν να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη είναι Χ -και είχαν δεχθεί να το πληρώσουν.

Κάθε πράξη ή δήλωσή μας που αυξάνει αυτό το κόστος, π.χ. όταν λέμε ότι δεν σκοπεύουμε να απόπληρώσουμε τα δάνειά μας με τον τρόπο που είχε προδιαγραφεί, αυξάνει το κόστος παραμονής μας στην Ευρωζώνη. Και συνεπώς, το κόστος να μείνουμε με το κόστος να βγούμε πλησιάζουν.

Όσο το κόστος να μείνουμε στο ευρώ πλησιάζει με το κόστος να φύγουμε από αυτό, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να επιλέξουν το δεύτερο. Είναι τόσο απλό.

Την επόμενη φορά που θα ακούσετε λοιπόν για τα δις ή τρις που θα κοστίσει μία πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ, σκεφτείτε ότι και η παραμονή της κοστίζει πολλά δις και δείχνουμε με κάθε τρόπο ότι θέλουμε να κοστίσει ακόμη περισσότερα.