τώρα που το flickr ξαναγίνεται της μόδας...

Τώρα που ξανάγινε της μόδας το flickr, αξίζει να δώσουμε προσοχή σε μία από τις πιο σημαντικές λειτουργίες του: την δυνατότητα να επιλέξουμε την άδεια χρήσης των φωτογραφιών μας.

Το flickr λοιπόν, μας δίνει την δυνατότητα όταν ανεβάσουμε μία φωτογραφία, να επιλέξουμε αν η φωτογραφία μας θα είναι κάτω από κάποια άδεια creative commons. Οι άδειες creative commons έχουν το κοινό χαρακτηριστικό ότι επιτρέπουν την αναπαραγωγή του “εργου” μας (φωτογραφία, κείμενο, video κ.λ.) κάτω από λίγες ή περισσότερες προϋποθέσεις.

Η πιο “ελεύθερη” από τις άδειες CC είναι η CC BY, που επιτρέπει οποιαδήποτε χρήση της φωτογραφίας μας (αφού μιλάμε για φωτογραφίες), με μόνη προϋπόθεση την αναφορά στον δημιουργό της. Η πιο περιοριστική είναι μάλλον η CC BY-NC-ND που επιτρέπει την αναπαραγωγή με προϋπόθεση την αναφορά στον δημιουργό, δεν επιτρέπει παράγωγα έργα (το τί είναι παράγωγο έργο και τι όχι είναι μεγάλη συζήτηση, αλλά ένα παράδειγμα είναι π.χ. να κόψω ένα μέρος της και να το βάλω σε ένα δικό μου ψηφιακό κολάζ) και δεν επιτρέπει εμπορική χρήση.

Ενδιάμεσα, υπάρχουν όλες οι παραλλαγές. Το ελληνικό site για τα creative commons έχει μία σελίδα που μπορεί να σας βοηθήσει να καταλάβετε και να επιλέξετε την άδεια που σας ταιριάζει.

Θα πρότεινα να επιλέξετε την πιο “ανοικτή” από όλες, ιδανικά την CC-BY. Ο λόγος είναι ότι οι φωτογραφίες που ανεβάζουμε στο Internet είναι πολύ συχνά η πρώτη ύλη για έκφραση [1]. Γράφουμε στα blog μας, δημιουργούμε video για το youtube, επιλέγουμε background image για το twitter account μας για να δηλώσουμε κάτι, περιγράφουμε την διάθεσή μας μοιραζόμενοι μία φωτογραφία στο facebook... Όλες αυτές οι πράξεις “κολλάνε”, όταν η φωτογραφία που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε έχει περιοριστικούς όρους. Όσο περισσότερες φωτογραφίες υπάρχουν που μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε ελεύθερα, τόσο καλύτερα μπορούμε να εκφραστούμε.

Ναι, αλλά..

Το αντεπιχείρημα που ίσως να έχετε ήδη στο μυαλό σας είναι μάλλον της μορφής, “ναι, αλλά...”

• γιατί να χρησιμοποιήσει κάποιος την δικιά μου φωτογραφία για να εκφραστεί;
• ή ακόμη περισσότερο, γιατί να χρησιμοποιήσει την δικιά μου φωτογραφία για να βγάλει λεφτά;

Το αντεπιχείρημα είναι... γιατί όχι; Έβγαλες μία ωραία φωτογραφία. Την ανέβασες στο internet για να την δουν φίλοι, γνωστοί και άγνωστοι. Τι σε πειράζει αν την χρησιμοποιήσω σε ένα άρθρο μου στο blog μου;

Ακόμη και αν π.χ. το blog μου έχει διαφημίσεις και ας πούμε ότι από αυτό ζω, πραγματικά, σε πειράζει; Δηλαδή, αν είχα διάθεση να την αγοράσω αυτή την φωτογραφία, πόσο θα κόστιζε; Και αν τα βρούμε στην τιμή (που πραγματικά, αν δεν είναι η μία απίθανη και νομαδική φωτογραφία ενός μοναδικού γεγονότος, η τιμή μάλλον θα σε απογοητεύσει, αφού υπάρχουν και άλλες πολλές φωτογραφίες που μπορώ να αγοράσω και να δείχνουν το Χ μέρος ή ένα υπολογιστή ή ένα αυτοκίνητο), μπορεί να μου κόψεις απόδειξη για την αγορά; Έχεις δικηγόρο για να συμφωνήσουμε ακριβώς τί είδους άδεια χρήσης αγοράζω;

Οι περισσότεροι άνθρωποι, αφού ξεπεράσουν το καθαρά ψυχολογικό στάδιο “δικό μου είναι το κουβαδάκι, μόνο εγώ θα παίζω”, θα καταλήξουν ότι “κρατώντας” όλα τα δικαιώματα δεν κερδίζουν τίποτα, ενώ δίνοντας περισσότερα δικαιώματα πάνω στις φωτογραφίες τους, συμβάλλουν στο να δημιουργήσουμε όλοι μαζί μία μεγάλη συλλογή έργων που μας επιτρέπουν να εκφραζόμαστε πιο καλά, πιο ελεύθερα και πιο δημιουργικά.

Υπάρχει μόνο μία περίπτωση, που χρειάζεται προσοχή. Φωτογραφίες που δεν θέλετε να χρησιμοποιήσει κανείς, χωρίς την άδειά σας, και έχετε ένα πολύ καλό λόγο για αυτό. Για παράδειγμα, μία φωτογραφία που φαίνεται το πρόσωπό σας ή το πρόσωπο φίλων σας ή του παιδιού σας. Σε αυτή την περίπτωση, καλό θα ήταν να αναλογιστείτε ότι η χειρότερη χρήση είναι πιθανόν να γίνει από κάποιον που δεν δίνει δεκάρα για τις άδειες χρήσης και να σκεφτείτε δύο φορές πριν την δημοσιεύσετε -πάντως σε αυτή την περίπτωση, ναι, καλό είναι να επιλέξετε το πλήρες copyright.

Υπάρχει και η περίπτωση να είσαι επαγγελματίας φωτογράφος. Προφανώς, πολλά από τα επιχειρήματα που ανέφερα παραπάνω, δεν σε αγγίζουν, η δουλειά σου είναι να πληρώνεσαι για φωτογραφίες. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση όμως, σκέψου ότι μπορείς να δώσεις τις φωτογραφίες σου ελεύθερα σε οποιονδήποτε δεν έχει σκοπό να τις χρησιμοποιήσει εμπορικά και δεν θα μπορούσε να είναι έτσι κι αλλιώς πελάτης σου, όπως ο ερασιτέχνης blogger ή ο ερασιτέχνης δημιουργός. Μπορείς να επιλέξεις μία άδεια CC που να απαγορεύει την εμπορική χρήση όπως η CC-BY-NC.

—

[1] Δες και τα άρθρα μου η φωτογραφία ως ευρέως διαδεδομένη μορφή έκφρασης και αφήγησης και το πώς να εκφραστείς σε μία απαγορευμένη γλώσσα;

photo by longhorndave (David)