σκέψεις και απόψεις, με αφορμή την ΕΡΤ

Από την προηγούμενη Τετάρτη μέχρι χθες δεν είχα Internet. Σχολίασα από δω κι από κει σχετικά με την ΕΡΤ, αλλά δεν είχα την δυνατότητα ούτε να παρακολουθήσω τις εξελίξεις με λεπτομέρεια, ούτε να γράψω στο blog μου. Οπότε, ορίστε σκόρπιες σκέψεις, κάποιες ίσως έχουν ήδη ξεπεραστεί από τις εξελίξεις. (Μερικές δεν είναι καν για την ΕΡΤ, αλλά είναι με αφορμή τις συζητήσεις των τελευταίων ημερών.)

Έκλεισε η ΕΡΤ ΑΕ. Δεν έχω ειδική γνώση του τρόπου λειτουργίας της ΕΡΤ, αλλά τείνω να θεωρώ ότι καλώς έκλεισε. Οι οργανισμοί αυτοί δεν εξυγιαίνονται. Καλά είναι όλα τα θεωρήτικά για αξιοκρατία, αξιολόγηση κ.λ. αλλά όποιος έχει ασχοληθεί με αυτές τις ΑΕ που προέρχονται από το δημόσιο, ξέρει ότι πρακτικά είναι αδύνατο να αλλάξει οτιδήποτε ουσιαστικό.

Και πολλοί νομίζουν ότι αναφέρομαι σε πολιτικά συμφέροντα. Δεν είναι μόνο αυτά, αλλά και ένα απίστευτο κουβάρι από νόμους, υπουργικές αποφάσεις, προεδρικά διατάγματα, συμβάσεις, κανονισμούς λειτουργίας, κ.λ. που πρακτικά κάνουν αδύνατη οποιαδήποτε αλλαγή.

Διάβασα και άρθρα πανεπιστημιακών και δημοσιογράφων, ότι η ΕΡΤ θα μπορούσε να αναδιαρθρωθεί όντας σε λειτουργία. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν ξέρουν τι λένε. Προσωπική άποψη είπαμε, μην αρπάζεστε.

Λένε π.χ. για αξιολόγηση. Ο νόμιμος τρόπος αξιολόγησης του προσωπικού της ΕΡΤ ΑΕ περιγράφεται και ορίζεται στον Γενικό Κανονισμό Προσωπικού (μπορείς να τον δεις εδώ). Από που κι ως που θα έρθει κάποιος να επιβάλει ένα διαφορετικό τρόπο αξιολόγησης, από άτομα που δεν εργάζονται στην εταιρεία και θα χρησιμοποιήσει μάλλιστα αυτή την αξιολόγηση για να απολύσει, προβιβάσει, υποβιβάσει υπαλλήλους; Θα προσφύγουν στην δικαιοσύνη και θα δικαιωθούν. Και αν δεν με πιστεύετε, δείτε τί λέει η ίδια η ΠΟΣΠΕΡΤ σε παρόμοια περίπτωση.

Θα μου πεις, ας αλλάξει ο ΓΚΠ. Δεν είναι τόσο απλό, βλέπεις, είναι μέρος της Συλλογικής Σϋμβασης Εργασίας, που από την στιγμή που υπογράφεται, έχει ισχύ νόμου (αν δεν κάνω λάθος). Για να αλλάξει, χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων... Βάλε και την δεδομένη και δικαιολογημένη δυσπιστία των εργαζομένων, βάλε και το ότι οι συνδικαλιστές ποτέ δεν θέλουν παρόμοιες αλλαγές και καταλήγεις σε ατελείωτες συζητήσεις... μέχρι να αλλάξει ο υπουργός ή η κυβέρνηση και να ξεχαστούν αυτά τα "σημεία τριβής" και να μην αλλάξει τίποτα.

Το 2010 εργαζόμουν στο Γρ. του Πρωθυπουργού. Ένα project με το οποίο ασχολήθηκα ήταν η δημιουργία του Ψηφιακού Σχολείου. Μου είχε αναθέσει ο Παπανδρέου να συντονίσω και να φέρω σε επαφή τους διαφορετικούς φορείς, υπουργεία κ.λ. που θα μπορούσαν να εμπλακούν.

Ένα πλούσιο υλικό που έχει στην διάθεσή του το δημόσιο και θα έπρεπε να δωθεί στους μαθητές και τους καθηγητές, ήταν το αρχείο της ΕΡΤ. Π.χ. όταν κάνει ο μαθητής Καβάφη, γιατί να μην έχει εύκολη πρόσβαση και σε όποια εκπομπή, ντοκιμαντέρ, συζήτηση για τον Καβάφη είχε η ΕΡΤ στο αρχείο της;

Από όσο είδα, η αξιοποίηση αυτή δεν προχώρησε, φαντάζομαι με ευθύνη της ΕΡΤ, και του Υπ. Παιδείας. Ένα δείγμα (έτσι θα έπρεπε να είναι τα περισσότερα μαθήματα) μπορείς να δεις εδώ. Δυστυχώς, το απότομο κλείσιμο της ΕΡΤ, παρέσυρε και το ert-archives.gr που δεν παίζει. Ελπίζω να ανέβει το συντομότερο.

Αυτό είναι όμως ένα παράδειγμα του ρόλου που θα ήθελα να παίζει η δημόσια τηλεόραση, ένας ρόλος που δύσκολα θα αναλάβει η ιδιωτική και ένας ρόλος που ανταποδίδει πραγματική αξία στην κοινωνία.

Είναι απαράδεκτο να κρίνουμε την ΕΡΤ (η την όποια ΕΡΤ γίνει στην θέση της) με βάση την τηλεθέαση. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση πρέπει να είναι μέτρο σύγκρισης, να είναι πιο ψηλά από το εμπορικό -όχι γιατί το εμπορικό, με τις μεγάλες τηλεθεάσεις είναι κακό, αλλά γιατί μπορούν να το φέρουν εις πέρας οι εμπορικοί τηλεοπτικοί σταθμοί. Δεν θέλω η δημόσια τηλεόραση να έχει και αυτή πρωινάδικο επειδή έχουν όλοι οι άλλοι. Θέλω να είναι ο χώρος στον οποίο θα ακούσω για τέχνη, για επιστήμη, για νέες ιδέες ή θα παρακολουθήσω μακροσκελείς συζητήσεις, χωρίς τηλε-μαϊντανούς σε αλληλεπικαλυπτόμενα παράθυρα.

Είναι πολύ εύκολο να μας παρουσιάζουν την εικόνα του δημόσιου οργανισμού που λίγοι κακοί ή διευθαρμένοι καταστρέφουν -και βολικό για όλους μας. Αν το πρόβλημα ήταν 5 διευθαρμένοι, τί εμπόδιζε τους 2.500 εργαζόμενους να ξεσηκωθούν και να ζητήσουν την άμεση απόλυσή τους; Και ποιος θα ήταν τότε απέναντί τους; Η αλήθεια είναι ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, πέρα από αυτούς τους λίγους διευθαρμένους, υπάρχει ένας προβληματικός οργανισμός. Με λάθος και στραβό νομοθετικό πλαίσιο, λάθος κανόνες, άτομα, οργάνωση. Και από αυτή την κατάσταση επωφελούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι, ακόμη και αν δεν επωφελούνται το ίδιο.

Αυτό ονομάζω εγώ κατεστημένο. Όχι μόνο τα άτομα, αλλά και το πλαίσιο (νομικό, επιχειρησιακό, συνιθισμένες πρακτικές κ.λ.). Και δεν αλλάζει με την απομάκρυνση μερικών ατόμων -άσε που συνήθως δεν την επιτρέπει καν.

Παρεπιμπτώντως, όταν γίνονταν η συζήτηση και οι κινητοποίησεις για την αλλαγή του νομικού πλαισίου για τις ΣΣΕ, κανείς δεν αναφέρθηκε βέβαια σε όλα τα υπόλοιπα που κρύβουν και αφορούν τον "ιδιωτικό" τομέα του Δημοσίου... Ποιος να τα πει; Για τους συνδικαλιστές είναι πολύ πιο εύκολο να λένε ότι αγωνίζονται για τους μισθούς, οι πολιτικοί τα έχουν ψηφίσει και θα προτιμούσαν να μην ξύσουν πληγές.

Άσχετο με ΕΡΤ (ελπίζω!), αλλά σχετικό με το παραπάνω. Ξέρετε ότι σε κάποιες τέτοιες "ΑΕ" οι εργαζόμενοι δουλεύουν με συμβάσεις ορισμένου χρόνου... με ημερομηνία λήξης την συνταξιοδότησή τους; Ιδιωτικός τομέας λένε προς τα έξω, αλλά κρύβουν ότι αν απολυθούν, η εταιρεία πρέπει να καταβάλλει ως αποζημίωση το σύνολο των αποδοχών που θα είχαν μέχρι την λήξη της σύμβασης (περιλαμβανομένων και των αναμενόμενων προαγών κ.λ.). Ίσως βγάζουν λίγο περισσότερο νόημα τα πανάκριβα προγράμματα εθελούσιας εξόδου στο παρελθόν, ε;

Έτσι, για να ξέρεις τί εννούν τέτοια άρθρα όταν λένε για ομηρία χιλιάδων εργαζομένων που οι συμβάσεις τους μετατρέπονται σε... συμβάσεις αορίστου χρόνου! Δεν τους κατηγορώ, το συμφέρον τους κοιτάνε. Αλλά δεν σου λένε οι αγνωιστές των πρωην ΔΕΚΟ και του "ευρύτερου δημόσιου τομέα" ποιο είναι το συμφέρον τους όταν κατεβαίνεις μαζί τους στον δρόμο να διαδηλώσεις και νομίζεις ότι αγωνίζεστε για το ίδιο πράγμα.

Κλειστά τα ιδιωτικά κανάλια και οι εφημερίδες, επιτρέπεται μόνο η κάλυψη του αγώνα υπέρ της ΕΡΤ. Αυτό, με απόφαση των δημοσιογράφων. Αυτών που "αγωνίζονται για μία πλουραλιστική δημόσια τηλεόραση και ενημέρωση". Και εγώ που νόμιζα ότι ήταν κατάκτηση να υπάρχουν πολλοί σταθμοί και εφημερίδες, γιατί δεν θέλαμε μόνο την μία άποψη ή τον ένα δίαυλο ενημέρωσης.

Δεν μπορώ να καταλάβω πως όλοι όσοι υποστηρίζουμε ότι έπρεπε να κλείσει η ΕΡΤ, υποτίθεται ότι είμαστε αντίθετοι με την ύπαρξη Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης. Εγώ θέλω να κλείσει η ΕΡΤ, για να δημιουργηθεί μία καλύτερη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Και θέλω να πληρώνω το τέλος ώστε να χρηματοδοτείται. Και, να σου πω, θα ήθελα να μην έχει διαφημίσεις, δεν υπάρχει λόγος μία εταιρεία που ζει από τα χρήματά μας να μπαίνει στην αγορά της διαφήμισης -η διαφήμιση αλλάζει τις προτεραιότητές της, ένας φορέα που χρηματοδοτείται από όλους μας ίσως ανταγωνίζεται αθέμητα τους ιδιωτικούς σταθμούς κ.λ.

Βέβαια, δεν βλέπω το λόγο η ΕΡΤ να εκδίδει ένα περιοδικό ενημέρωσης τηλεθεατών, την Ραδιοτηλεόραση. Και δεν βλέπω και τον λόγο να ανταγωνίζεται τους ιδιώτες για την μετάδοση πολύ εμπορικών προγραμμάτων, όπως π.χ. το Champions League. Ή να χρηματοδοτεί εμέσως ελληνικά πρωταθλήματα, πλειοδοτώντας για τα δικαιώματα μετάδοσης των αγώνων, ανεβάζοντας πλασματικά την αξία τους, κατά την γνώμη μου. Ή ακόμη και να συντηρεί ορχήστρες -νομίζω ότι έχουμε άλλους κρατικούς/δημόσιους φορείς που έχουν αντικείμενό τους ακριβώς αυτό.

Γιατί τόσο μίσος για την ΕΡΤ; Κανένα μίσος. Η ΕΡΤ έχει κάνει υπέροχες παραγωγές, παραγωγές-στολίδια. Και ακόμη και στον τομέα της ενημέρωσης, τα δελτία ειδήσεών της ήταν υψηλότερου επιπέδου από αυτά των ιδιωτικών.

Αλλά μαζί η ΕΡΤ έχει κακοδιαχείριση, σπατάλη, βόλεμα και ανικανότητα να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις μου -είναι η ΕΡΤ της φραπελιάς, των προκλητικά δαπανηρών eurovision, η ΕΡΤ που διαθέτει το προσωπικό της για να καλύψει τις επικοινωνιακές ανάγκες των κομμάτων, που δίνει παραγωγές σε "φίλους".

Τι θυμήθηκα τώρα. Έναν μαχητικό και καταγγελτικό blogger/δημοσιογράφο που το 2010, επικοινώνησε μαζί μου με email για μία πρόταση που έστειλε στην ΕΡΤ για σειρά εκπομπών. Μου ζητούσε (με κάθε λεπτότητα είναι η αλήθεια) αν την θεωρούσα ενδιαφέρουσα "να φτάσει στον Παύλο" και "από τη μεριά του θα ήταν στη διάθεσή μου διαχρονικά". Το αναφέρω διότι δείχνει την αντίληψη που έχουν οι σχετικοί με τον χώρο, για το πως λειτουργεί η ΕΡΤ. Για τους περίεργους, ναι η ιδέα της εκπομπής ήταν ενδιαφέρουσα, όχι δεν έφτασε ποτέ στον εποπτεύοντα την ΕΡΤ υπουργό, θεώρησα ότι δεν θα εκτιμούσε μία τέτοια κίνηση.

Υπάρχει κάτι που να με κάνει να πιστεύω ότι η σημερινή κυβέρνηση θα φτιάξει μία "ΝΕΡΙΤ" που θα είναι καλύτερη; ΟΧΙ.

Αλλά εκεί θα είχε νόημα να πιέσω και εγώ σαν πολίτης -στην φάση δημιουργίας του νέου φορέα. Θα έρθει ένα νομοσχέδιο για την δημιουργία του. Ναι, να πιέσω οι προσλήψεις να είναι μέσω ΑΣΕΠ αποκλειστικά. Ναι, να πιέσω να είναι όλες οι παραγωγές της κάτω από άδειες που να επιτρέπεουν την ελεύθερη χρήση από κάθε πολίτη ή εταιρεία. Αυτός ο αγώνας, για εμένα έχει νόημα. Ο άλλος που δίνετε για να μην κλείσει η ΕΡΤ, δεν έχει, γιατί αν δεν κλείσει, τίποτα δεν θα μπορέσει να αλλάξει.

Και δεν μου λες. ΟΚ, δεν κλείνει η ΕΡΤ, δεν απολύεται κανείς. Θα συνεχίσουν να υπάρχουν οι εκπομπές που θεωρείς ότι δεν πρέπει να υπάρχουν; Π.χ. αν κοπούν τα πολλά αθλητικά, θα απολύσουν τους αθλητικούς συντάκτες; Αν σταματήσει να εκδίδεται η Ραδιοτηλεόραση, θα απολυθούν οι εργαζόμενοι σε αυτή;

Καλή η θεωρία, αλλά στην πράξη; Αυτά βέβαια δεν τα απαντάει κανείς από τους εργατοπατέρες, σε αφήνουν να δώσεις την μάχη και γελούν στα κρυφά, γιατί ξέρουν ότι μετά θα έχουν και πάλι το πάνω χέρι.

Κάποιος μου είπε ότι είμαι αναίσθητος και δεν με νοιάζει που τόσες χιλιάδες εργαζόμενοι θα απολυθούν. Κάνεις λάθος φίλε μου. Αλλά δεν είναι δουλειά του δημοσίου να δημιουργεί θέσεις εργασίας που δεν χρειάζονται για να έχουν δουλειά κάποιοι. Από την άλλη, θεωρώ ότι το κράτος έχει υποχρέωση να στηρίξει όποιον μένει άνεργος -για αυτό και είμαι υπερ της εθνικής σύνταξης (ανεξάρτητα από ένσημα), της δωρεάν περίθαλψης (ανεξάρτητα από το αν έχεις τον Χ ή Ψ ασφαλιστικό φορέα), των επιδομάτων ανεργίας, αλληλεγγύης κ.λ. Τέλος πάντων, μεγάλη συζήτηση, αλλά κάνε μου την χάρη, δεν έχεις το μονοπώλιο στην ευαισθησία.