μερικές σκέψεις για τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας
Την Κυριακή που μας πέρασε είχα την ευκαιρία να βρεθώ με μία παρέα ανθρώπων που εργάζονται σε σημαντικές θέσεις στον χώρο των τηλεπικοινωνιών. Πάνω από μπύρα και φαγητό λοιπόν, η συζήτηση ήρθε κάποια στιγμή και στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας.
Πριν συνεχίσω, να διευκρινίσω ότι σε καμία περίπτωση δεν είμαι ειδικός στα θέματα αυτά. Αλλά νομίζω ότι οι σκέψεις μου, έχουν κάποια βάση, όσο και αν αγνοώ τις τεχνολογικές, οικονομικές και επιχειρηματικές ιδιαιτερότητες του χώρου. Τις μοιράζομαι μαζί σας (τώρα που τις έχω φρέσκιες) και διορθώστε με όσοι ξέρετε καλύτερα.
Πάνω στην συζήτηση λοιπόν τους είπα ότι έχουν χτίσει μία τόσο κλειστή βιομηχανία που δεν επιτρέπουν σε καινοτόμες ιδέες να εμφανιστούν και να δώσουν προστιθέμενη αξία στα προϊόντα τους. Για παράδειγμα, έχουν ένα σωρό πληροφορίες στις οποίες αν έδιναν πρόσβαση σε τρίτους ίσως να έβλεπαν προϊόντα που τελικά θεωρήθηκαν αποτυχημένα να πετυχαίνουν.
Το δικό μου προσωπικό παράδειγμα, ήταν όταν κάπου στο 2000 θέλαμε να προσφέρουμε (μέσω μίας εταιρείας στην οποία συμμετείχα) τουριστικές υπηρεσίες μέσω του (τότε πολύ "hot") WAP. Οι υπηρεσίες που θα προσφέραμε θα είχαν 100πλάσια χρηστικότητα και αξία αν μπορούσαμε να γνωρίζουμε πού βρίσκεται ο χρήστης (πληροφορία που έχει η εκάστοτε εταιρεία κινητής, αφού γνωρίζει την κυψέλη που χηρσιμοποιεί). Αδύνατο. Ίσως το ίδιο πρόβλημα να αντιμετώπισαν και δεκάδες άλλοι devepolers και επιχειρηματίες με αποτέλεσμα να μην δούμε ποτέ αυτό που ίσως να ήταν το killer app για WAP. (το οποίο WAP θεωρήθηκε τελικά αποτυχία).
Σκέφτομαι πόσα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν αν ένας developer είχε πρόσβαση σε πληροφορίες "σχετικής απόστασης" (δικός μου όρος, φαντάζομαι ότι κάπως θα το ονομάζουν), όπως για παράδειγμα κάποιο τρόπο να μιλήσει το κινητό μου σε άλλα κινητά στην ίδια κυψέλη ή να γνωρίζει πόσα κινητά είναι σε κάθε κυψέλη ή πόσες κυψέλες "απέχει" ένα συγκεκριμένο κινητό από το δικό μου. Μπορώ να κατεβάσω δεκάδες ιδέες με εφαρμογές από marketing, dating και gaming μέχρι εφαρμογές για την κίνηση στους δρόμους και την πιθανότητα να βρω δωμάτιο σήμερα σε ένα συγκεκριμένο νησί ή να δω που είναι το παιδί μου! (Οι περισσότερες, φαντάζομαι άχρηστες ή χωρίς σημασία, αλλά, δεν μπορεί, αν είχαν όλοι τα αντίστοιχα APIs στα χέρι τους, σίγουρα θα έβγαιναν και μερικές καλές και πετυχημένες εφαρμογές). Αλλά όχι, όλα αυτά τα κρατάνε "κλειδωμένα" στα data centers τους (συχνά με την δικαιολογία της προστασίας προσωπικών δεδομένων, που βέβαια θα μπορούσε να λυθεί τεχνικά πολύ εύκολα).
Βέβαια, θα σου πουν ότι "αν έχεις μία ιδέα, έλα να την συζητήσουμε". Παραβλέπουν όμως ότι ο κάθε "vrypan", είναι πρακτικά αδύνατο να φτάσει να μιλήσει με την Cosmote, την Vodafone ή την TIM για την νέα ιδέα που έχει. Μαζί τους θα μιλήσει μόνο μία μεγάλη εταιρεία. Αλλά και πάλι, αν η ιδέα είναι πραγματικά καινοτόμα, το λογικό είναι κάποιος που είναι estabished στον χώρο να μην την αναγνωρίσει (πιστεύετε ότι οι ιδρυτές της google ή του amazon θα είχαν καμία τύχη μιλώντας στους ISPs της εποχής για "διαφημισούλες με μερικές λέξεις μόνο" ή για "on-line βιβλιοπωλείο";) Και στο κάτω-κάτω, πώς να φτιάξει έστω και demo χωρίς καμία πρόσβαση;
Άσε που βάζουν το θέμα του revenue sharing. Θα σου επιτρέψουν να υλοποιήσεις την ιδέα σου μόνο αν έχουν και αυτοί μερίδιο στο κέρδος σου. Παραβλέπουν ότι μία πετυχημένη ιδέα θα αποτελεί added value στις υπηρεσία τους, θα κάνει τον καταναλωτή να τις χρησιμοποιεί περισσότερο. Το revenue sharing αποτελεί συχνά αποτρεπτικό παράγοντα αφού από την μία μειώνει δραματικά τα περιθώρια κέρδους αυτού που έχει την ιδέα και από την άλλη "κόβει" τις πολλές μικρές ιδέες που ίσως η κάθε μία να ήταν πετυχημένη στον χώρο της, αλλά δεν έχουν το απαραίτητο μέγεθος η κάθε μία από μόνη της για να δικαιολογήσουν να ασχοληθεί με αυτές μία telco (και μόνο το κόστος της γραφειοκρατίας τους δεν δικαιολογεί να ασχοληθούν με μία ιδέα που θα τους αποφέρει 100 ή 500 Ευρώ τον μήνα)
Η σύγκριση με το internet είναι αναπόφευκτη. Γιατί οι καινοτομίες που εμφανίζονται εκεί δεν εμφανίζονται με τον ίδιο ρυθμό στα κινητά; Διότι στο internet όλοι έχουν ανοικτή πρόσβαση και με βάση κάποια γνωστά πρωτόκολλα μπορούν να συμμετέχουν στην ανάπτυξή του χωρίς να ζητάνε την άδεια κανενός -κατά τα άλλα, η κινητή τηλεφωνία έχει πολύ ελκυστικά πλεονεκτήματα σαν "πλατφόρμα".
Θεωρώ ότι αν οι εταιρείες κινητής ακολουθούσαν μία πιο "ανοικτή" στρατηγική, θα γινόντουσαν το κέντρο ενός οικοσυστήματος καινοτομίας από το οποίο θα είχαν να κερδίσουν πάρα πολλά. Από την άλλη, αν δεν το κάνουν, θεωρώ ότι θα αρχίσουν να αισθάνονται όλο και περισσότερο την πίεση τεχνολογιών που βασίζονται σε "εναλλακτικούς" διακομιστές δεδομένων και φωνής (λέγε με internet+wifi).
Ενδεικτικό παράδειγμα είναι τα starbucks στην Αμερική. Η συμφωνία που έκαναν με την apple επιτρέπει στους κατόχους iPhone να αγοράσουν μέσω wifi από το iTunes Store το κομμάτι που ακούγεται στο κατάστημα την συγκεκριμένη στιγμή. Πριν από 3-4 χρόνια θα λέγαμε ότι μία τέτοια υπηρεσία μπορεί να παρέχει κάποιος μόνο σε συνεργασία με ένα πάροχο κινητής τηλεφωνίας. Ακούω ότι κάτι τέτοιο ενδιαφέρεται να κάνει η Podshow Inc στην Βρετανία σε συνεργασία με μία άλλη αλυσίδα καταστημάτων. Είμαι σίγουρος ότι τους επόμενους μήνες θα δούμε αρκετά τέτοια παραδείγματα.