η δίκη του blogme.gr, 18/2/2009
Πλησιάζει η μέρα της εκδίκασης της υπόθεσης του Αντώνη Τσιπρόπουλου, διαχειριστή του aggregator blogme.gr. Για όσους δεν έχουν παρακολουθήσει την υπόθεση, θα ήθελα να θυμίσω το θέμα μαζί με μερικές σκέψεις μου.
- Το blogme.gr ήταν ένας aggregator. Δηλαδή μάζευε αυτόματα τα νέα άρθρα από διάφορα ελληνικά blogs και τα αναδημοσίευε όλα μαζί. Κάτι σαν το blogs.sync.gr.
- Ανάμεσα στα blogs αυτά ήταν και το funEL που σατίριζε τον γνωστό "τηλεβιβλιοπώλη", Λιακόπουλο.
- Ο Λιακόπουλος κινήθηκε νομικά εναντίον του blogme.gr για την (αυτόματη) αναδημοσίευση των κειμένων του funEL (το funEL είναι ανώνυμο και συνεπώς θα είχε δυσκολία να κάνει κάτι ουσιαστικό εναντίον του) [1]
Θεωρώ ότι είναι δικαίωμα κάθε πολίτη που θεωρεί ότι θίγεται από κάποιον άλλο να προσφύγει στην δικαιοσύνη. Η συγκεκριμένη υπόθεση έχει όμως διάφορες σημαντικές προεκτάσεις.
Αν καταδικαστεί ο Αντώνης Τσιπρόπουλος, αυτό θα σημαίνει ότι οποιοσδήποτε διατηρεί μία υπηρεσία που μεταφέρει ή αναδημοσιεύει υλικό θα έχει όχι μόνο το δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση να λογοκρίνει το υλικό αυτό.
Έχω βρεθεί στην θέση αυτή, όταν το monitor.vrypan.net (μία παρόμοια υπηρεσία) ήταν σε λειτουργία. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ο Α ή ο Β μου ζητούσαν να αφαιρέσω ένα άλλο blog διότι τους συκοφαντεί, τους προσβάλλει κ.λ. Η τακτική μου ήταν ότι "δεν είναι δουλειά μου να κρίνω". Δεν το έλεγα αυτό διότι δεν συμμεριζόμουν το πρόβλημα, αλλά διότι δεν ήθελα να έχω εγώ αυτή την εξουσία, μία εξουσία που ανήκει μόνο στην δικαιοσύνη.
Υπήρχε για παράδειγμα μία περίπτωση που μία γυναίκα (blogger) μου ζήτησε να αφαιρέσω ένα άλλο blog διότι το είχε ο πρώην άνδρας της και αυτά που έγραφε ουσιαστικά την εξέθεταν. Είναι δυνατόν να κρίνω εγώ κάτι τέτοιο; Ακόμη και αν ήθελα να δείξω ευαισθησία, τί θα έπρεπε να κάνω; Να τους καλέσω και τους δύο να μου παρουσιάσουν την πλευρά τους και μετά, λες και είμαι δικαστής, να αποφασίσω ποιος έχει δίκιο; Και ποια είναι τα δύο μέρη; Να τους ζητούσα φωτοτυπίες ταυτότητας; Και με τί κριτήρια; Νομικά; Την δική μου αίσθηση για το "δίκαιο"; Την δική μου αντίληψη για το τί είναι ηθικό και τί όχι; Όση καλή διάθεση και να είχα, δεν μπορούσα, δεν είχα την ικανότητα και τις γνώσεις και δεν ήθελα να έχω μία τέτοια "εξουσία". Και δεν θα ήθελα να έχει και κανένας άλλος.
Αυτό που είχα απαντήσει σε παρόμοιες περιπτώσεις ήταν "αν έχετε κινηθεί νομικά εναντίον του άλλου, ενημερώστε με και μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση θα αφαιρέσω το blog". Προσέγγιση που χωράει συζήτηση, αλλά τουλάχιστον μου έδινε ένα αντικειμενικό κριτήριο με το οποίο να αποφασίσω. [2]
Μία καταδίκη του blogme.gr θα σημαίνει ότι οποιοσδήποτε έχει μία υπηρεσία ή προσφέρει το μέσο μέσα από το οποίο αναδημοσιεύεται υλικό έχει ευθύνη για αυτό. Να θυμίσω εδώ ότι τεχνικά, οποιαδήποτε μεταφορά δεδομένων μέσω υπολογιστή και internet σημαίνει αντιγραφή και σε ένα βαθμό αναδημοσίευση, κάτι που περιπλέκει ακόμη περισσότερο το θέμα.
Μία τέτοια καταδίκη θα σημαίνει ότι αν κάποιος ανοίξει στην Ελλάδα μία υπηρεσία όπως το twitter.com ή το wordpress.com ή το wikipedia.org θα είναι υπόλογος για οτιδήποτε δημοσιεύεται ή αναδημοσιεύεται σε αυτή. Το ίδιο ίσως και για τους παρόχους Internet (ISPs). Και με το να αναγνωρίζουμε ότι οι υπηρεσίες έχουν την ευθύνη για το υλικό που κυκλοφορεί μέσα από αυτές, αυτόματα δικαιολογούμε και την δυνατότητά τους να ασκούν έλεγχο και να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να υπερασπιστούν τους ευατούς τους. Π.χ., να κρατούν προσωπικά δεδομένα, όπως το IP ή να λογοκρίνουν οτιδήποτε θεωρούν ότι θα τους βάλει σε μπελάδες.
Τελικά, κάποιος που θεωρεί ότι κάνει τέχνη ή αυστηρή πολιτική κριτική ή αποκαλύπτει μία απάτη, θα πρέπει να δώσει λόγο και εξηγήσεις στον ISP του, στο blogme.gr ή στο monitor.vrypan.net, αντί να το κάνει (αν κάποιος θίγεται) μπροστά σε ένα δικαστήριο. Δεν μου αρέσει καθόλου αυτή η προοπτική.
update: Αναβολή για 6/5/2010 λόγω υπέρβασης ωραρίου του δικαστηρίου, πήρε η εκδίκαση της υπόθεσης... (Αυτό ονομάζεται "Δικαιοσύνη" στην χώρα μας.)
-- [1] Κατά την γνώμη μου, ο Λιακόπουλος και ο δικηγόρος του δεν μπόρεσαν να διακρίνουν την πηγή (blog) από το μέσο αναδημοσίευσης (aggregator).
[2] Να προσθέσω εδώ και κάτι που σχετίζεται με την ανωνυμία σε πολλά blogs. Ως διαχειριστής ενός aggregator δεν με ένοιαζε το πρόσωπο ή τα πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από ένα blog. Αν δηλαδή ο Α έκανε μήνυση εναντίον του blog B, το blog Β (ο ιδιοκτήτης/διαχειριστής κ.λ.) θα μπορούσε να παραμείνει ανώνυμο, αλλά ο ιδιοκτήτης του να καταδικαστεί, ακόμη και αν δεν γνωρίζουμε ποιος είναι. Από κει και πέρα, ο aggregator θα είχε πλέον υποχρέωση να αφαιρέσει το blog.