ο ισχυρός καταναλωτής του internet, έχει νομίζω περισσότερες υποχρεώσεις.
Θέλω εδώ και μέρες να γράψω για την υπόθεση σχετικά με την μήνυση για δυσφήμιση της Systemgraph εναντίον καταναλωτή. Όχι να μπω στην ουσία της υπόθεσης, διότι δεν την γνωρίζω -όταν λέω "γνωρίζω" εννοώ να ξέρω ακριβώς τί λέει η μήνυση, αν αναφέρεται σε υβριστικούς χαρακτηρισμούς (κάπου είδα μία τέτοια αναφορά), πού έγινε η δυσφήμιση (σε ένα blog με 5 αναγνώστες; σε ένα με 100.000;) κ.λ. Επίσης είμαι θετικά προκατειλημμένος απέναντι στην συγκεκριμένη εταιρεία της οποίας είμαι εξαιρετικά ευχαριστημένος πελάτης εδώ και χρόνια.
Οπότε θεωρείτε ότι το παρακάτω κείμενο έχει αφορμή την υπόθεση αυτή, αλλά δεν αφορά την υπόθεση -για αυτό και δεν βάζω links, ΔΕΝ με ενδιαφέρει να την συζητήσω αυτή την στιγμή και όποιος την γνωρίζει, πιθανότατα την έχει συζητήσει και την έχει σχολιάσει αλλού. [*]
Το θέμα που με απασχολεί είναι το εξής. Πολλοί (ανάμεσά τους και εγώ) συμφωνούν ότι οι εταιρείες πρέπει να είναι πολύ πιο προσεκτικές με τον σημερινό καταναλωτή, διότι ο καταναλωτής της εποχής του Internet έχει τρομερή δύναμη. Ο "απλός καταναλωτής" μπορεί να γράψει την κακή του εμπειρία στο blog του ή στο facebook ή σε κάποιο άλλο σημείο στο internet και η αρνητική αυτή εμπειρία να διαβαστεί από χιλιάδες ή και εκατομμύρια άλλους.
Ο προβληματισμός μου πηγάζει ακριβώς από αυτή την πρωτοφανή δύναμη που έχει ο καταναλωτής. Μέχρι σήμερα, η κοινή λογική, αλλά ακόμη και η νομοθεσία, αναγνώριζε στον καταναλωτή ότι ήταν το αδύναμο μέρος. Για αυτό και ήταν πολύ πιο σκληρή και απαιτητική απέναντι στην εταιρεία και πολύ ανεκτική απέναντι στον αδύναμο καταναλωτή: η εταιρεία έχει περισσότερα χρήματα, την δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τα ΜΜΕ για να προβάλλει την άποψή της, πολλές φορές μία σταθερή σχέση με δικηγόρους για να την συμβουλεύουν κ.λ., ο καταναλωτής ως σήμερα δεν είχε τίποτα από αυτά.
Στο Internet, η εμπειρία ή οι εκτιμήσεις ενός καταναλωτή μπορούν να διαβαστούν από πολλούς άλλους και να βρίσκονται επί χρόνια π.χ. στα πρώτα αποτελέσματα αναζήτησης για το όνομα της εταιρείας. Σήμερα, ένας καταναλωτής έχει ένα πανίσχυρο μέσο πληροφόρησης/ενημέρωσης στην διάθεσή του, που μπορεί να βλάψει ένα brand σε έκταση που παλιότερα μόνο μία αντίπαλη εταιρεία θα μπορούσε. Σήμερα ο συσχετισμός δυνάμεων έχει αλλάξει. Και δεν αποκλείεται να βλέπουμε (δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα) εταιρείες να εμφανίζονται ως το αδύναμο μέρος απέναντι στον καταναλωτή, διεκδικώντας αποζημιώσεις με τον ίδιο τρόπο που θα τις διεκδικούσαν από μία εφημερίδα ή ένα περιοδικό.
Δηλαδή, θα πρέπει να αυτολογοκρινόμαστε; θα ρωτήσουν πολλοί. Δεν θεωρώ ότι είναι λογοκρισία το να φροντίζεις να γράφεις με ακρίβεια, να διαχωρίζεις τα γεγονότα από τις εκτιμήσει σου, να μην χρησιμοποιείς χαρακτηρισμούς που προσβάλουν χωρίς να τεκμηριώνονται κ.λ.. Αλλά, ναι, πιστεύω ότι όταν ο λόγος μας παύει να είναι ιδιωτικός και γίνεται δημόσιος, πρέπει να είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί, χωρίς αυτό να περιορίζει την ουσία της ελευθερίας του λόγου. Στο κάτω-κάτω, αυτό είναι και σεβασμός στον τυχαίο αναγνώστη που μπορεί να καταλήξει στο κείμενό μας αναζητώντας πληροφορίες και όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά και πρακτικές που θα θέλαμε έτσι κι αλλιώς να ακολουθούν όταν εκφράζονται δημόσια όλοι οι "άλλοι": πολιτικοί, δημοσιογράφοι, εταιρείες, διαφημιστές κ.λ.
Οι καταναλωτές πανηγυρίζουμε γιατί επιτέλους δεν είμαστε το αδύναμο μέρος -ή για να είμαι πιο ακριβής, υπάρχει μία σημαντική αναδιάταξη του συσχετισμού δυνάμεων καταναλωτή-εταιρείας. Δικαίως: επιτέλους, ως καταναλωτές δεν είμαστε αδύναμοι! Θα πρέπει όμως να έχουμε κατά νου ότι μαζί με την δύναμη αυτή, έρχονται και περισσότερες υποχρεώσεις.
-- [*] Σκέφτηκα να γράψω το άρθρο χωρίς να κάνω καν αναφορά στην υπόθεση. Αλλά νομίζω ότι για πολλούς από τους αναγνώστες μου, ο συσχετισμός θα ήταν εμφανής, και η απουσία αναφοράς έως και ύποπτη. Προτίμησα να προσπαθήσω να ξεχωρίσω το ένα από το άλλο μόνος μου και να μην αναγκαστώ να το κάνω μετά από σχόλια.