Ελλάδα, 2-7/11/2011.

Γράφω τα παρακάτω περισσότερο ως υλικό για μελλοντικές συζητήσεις. Δεν θα αφήσω τα σχόλια ανοικτά -δεν νομίζω ότι είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε το θέμα πριν αποκτήσουμε μία απόσταση από αυτό, τουλάχιστον εγώ δεν είμαι.

Όμως, μέσα στην δίνη των γεγονότων της προηγούμενης εβδομάδας, παρακολούθησα να διαμορφώνεται μία εικόνα, μία "αλήθεια", στον δημόσιο διάλογο που κυριαρχείται από τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους, που απέχει πολύ από την εικόνα που έχω σχηματίσει προσωπικά. Αυτή θα ήθελα να καταγράψω.

Θα επικεντρωθώ κυρίως στο θέμα του δημοψηφίσματος. Έγραψα από την πρώτη στιγμή ότι θεωρώ πως το δημοψήφισμα έπρεπε να γίνει. Και πιστεύω ότι, δυστυχώς, μέσα στον επόμενο χρόνο, όλο και περισσότεροι, κοιτώντας πίσω, θα βλέπουν ότι η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και θα είχε θετική έκβαση και θα διασφάλιζε την κοινωνική ειρήνη που είναι απαραίτητη για να προχωρήσουμε και να λύσουμε τα πολυδιάστατα (όχι μόνο οικονομικά!) προβλήματα που αντιμετωπίζουμε -μακάρι να κάνω λάθος, όσο πιο έξω πέφτω, τόσο πιο χαρούμενος θα είμαι.

Παρόλα αυτά, κάτι πήγε στραβά με την πρόταση για δημοψήφισμα. Για εμένα έχει σημασία να προσδιορίσω τί ήταν αυτό και να μην μείνω με την εκδοχή που παρουσιάζεται ως δεδομένη.

Η κυρίαρχη εκδοχή αυτή την στιγμή είναι ότι η πρόταση για δημοψήφισμα βρήκε απέναντί της τους δανειστές μας. Αλλά τα γεγονότα δεν το επιβεβαιώνουν. Η σειρά των γεγονότων αποτυπώνει ότι η ανησυχία των Ευρωπαίων και οι αντιδράσεις τους στην πιθανότητα διεξαγωγής δημοψηφίσματος ξεκίνησε μόνο αφού η κυβέρνηση έδειξε να κλυδωνίζεται και να μην έχει την στήριξη της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.

Η δική μου άποψη είναι ότι την κρίση της τελευταίας εβδομάδας (κρίση αρχικά πολιτική, αλλά και εθνική στην συνέχεια) την προκάλεσε μέρος των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ. Πριν τις ανεξαρτοποιήσεις, τις επιστολές τους για μη στήριξη της κυβέρνησης κ.λ., το διεθνές κλίμα δεν ήταν αρνητικό: υπήρχαν και θετικά και αρνητικά δημοσιεύματα στις μεγαλύτερες εφημερίδες του κόσμου και η επίσημη στάση των Ευρωπαίων ηγετών ήταν στάση αναμονής ή επιφυλακτική, αλλά σε καμία περίπτωση αρνητική.

Από κει και πέρα, πήραν την σκυτάλη όλοι οι υπόλοιποι, πολιτικά κόμματα, δημοσιογράφοι, αναλυτές που όπως φάνηκε τις τελευταίες ώρες είχαν ένα και μοναδικό αίτημα: να φύγει ο Παπανδρέου από πρωθυπουργός. Ανατρέξτε στις αναλύσεις, τις δηλώσεις και τις τοποθετήσεις που ακούσαμε την Κυριακή. Το κυρίαρχο αίτημα ήταν να φύγει ο συγκεκριμένος πρωθυπουργός -όχι να αλλάξει η πολιτική, όχι να αλλάξουν οι υπουργοί, όλα θα μπορούσαν να μείνουν ίδια, αρκεί να φύγει ο Παπανδρέου. Παράδοξο: να φύγει για να γίνουν όλα όσα έχει διαπραγματευτεί ο ίδιος μέχρι τώρα και σε μεγάλο βαθμό, από τα ίδια πρόσωπα!

Η δική μου οπτική:

1. Το δημοψήφισμα ήταν μία σωστή επιλογή που θα έδινε την δύναμη στην χθεσινή, την σημερινή ή στην επόμενη κυβέρνηση να υλοποιήσει τα μέτρα της Δανειακής Σύμβασης σε περιβάλλον κοινωνικής ειρήνης (τουλάχιστον σε σχέση με αυτό που θα αντιμετωπίσουμε τους επόμενους μήνες)

2. Το δημοψήφισμα θα ήταν μία μοναδική ευκαιρία (και υποχρέωση) για τους Έλληνες να συμπεριφερθούν υπεύθυνα και να επιλέξουν οι ίδιοι, ρητά, για την πορεία της χώρας τους τα επόμενα 10-15 χρόνια. Οι πολιτικές δυνάμεις επέλεξαν να συνεχίσουμε είμαστε ένα εκλογικό σώμα υπό την κηδεμονία κομμάτων, ΜΜΕ και μεσαζόντων.

3. Η θετική έκβαση ενός δημοψηφίσματος θα έδινε μία μεγαλύτερη σιγουριά και στους δανειστές μας, αλλά και στις αγορές ότι η πορεία της Ελλάδας δεν εξαρτάται από τους κατά περίπτωση κομματικούς συσχετισμούς, κάτι που θα είχε πολύ θετικές οικονομικές επιπτώσεις.

4. Η κρίση προκλήθηκε από τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που αποφάσισαν να ρίξουν τον Παπανδρέου. Τα κίνητρα του καθενός δεν τα γνωρίζω. Αλλά αυτοί και μόνο αυτοί έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για όσα παρακολουθήσαμε την προηγούμενη εβδομάδα και όσα φοβάμαι ότι θα ζήσουμε τους επόμενους μήνες.

5. Υπήρξε ένα σχεδόν καθολικό αίτημα από πολιτικές δυνάμεις και διαμορφωτές της κοινής γνώμης να απομακρυνθεί ο Παπανδρέου από την θέση του πρωθυπουργού και να εκμηδενιστεί πολιτικά, με κάθε τίμημα, όχι για λόγους ηθικής (π.χ. διαφθορά), όχι για λόγους πολιτικής (η πλειοψηφία τους έδειξε να αποδέχεται ότι τόσο η Δανειακή Σύμβαση όσο και τα μέτρα υλοποιήσής της είναι μονόδρομος), αλλά... γιατί πρότεινε δημοψήφισμα για ίσως το σημαντικότερο θέμα των επόμενων δεκαετείών ("παράπτωμα" που παρουσιάστηκε ως τόσο σοβαρό, που ακόμη και μετά την απόσυρσή του, το πολιτικό σύστημα συνέχισε να ζητάει το κεφάλι του.)

Όπως είπα και στην αρχή, τα σχόλια είναι κλειστά. Θα έχουμε ευκαιρίες στο μέλλον να τα συζητήσουμε όλα αυτά -πραγματικά ελπίζω να κάνω μεγάλο λάθος.