backup, backup, backup! και πώς κάνω εγώ backup

Παρακολουθώ με ενδιαφέρον την συζήτηση που έχει ανοίξει στο WeekendGeeks podcast για το πως προστατεύουμε το ψηφιακό μας αρχείο. Είναι ένα θέμα που με απασχολεί πολύ και για το οποίο έχω γράψει αρκετές φορές.

Σκέφτηκα λοιπόν να μοιραστώ μαζί σας πως κάνω εγώ backup.

Μερικές σκέψεις πρώτα, για να αποκτήσει μεγαλύτερο νόημα η διαδικασία που θα περιγράψω.

Πρώτον, τί είναι το backup. Το backup είναι ένα εφεδρικό αντίγραφο των αρχείων μας, είτε αυτά είναι οι φωτογραφίες μας, είτε αρχεία της δουλειάς μας (π.χ. αρχεία Word, Excel κ.λ.), είτε και ολόκληρο το σύστημά μας (αν έχετε αφιερώσει ώρες για να εγκαταστήσετε και να ρυθμίσετε τον υπολογιστή σας, το να μπορείτε να τον επαναφέρετε σε αυτή την κατάσταση είναι συχνά πολύ σημαντικό).

Να σημειώσω εδώ ότι το backup (για τον τυπικό χρήστη τουλάχιστον), δεν είναι ένας τρόπος μακροχρόνιας αποθήκευσης δεδομένων. Η λογική μας είναι ότι τα δεδομένα μας όλα είναι αποθηκευμένα και αρχειοθετημένα στον υπολογιστή μας, τα προσέχουμε τα οργανώνουμε και τα “νταντεύουμε” (π.χ. αναβαθμίζουμε το πρόγραμμα διαχείρισης φωτογραφιών, όπως είναι το iPhoto ή το Picasa κ.λ.) στον υπολογιστή μας, αλλά αν κάτι πάει στραβά, έχουμε (για ένα λογικό χρονικό διάστημα) ένα τρόπο να τα επαναφέρουμε.

Μεγάλη συζήτηση είναι τι περιλαμβάνουμε στο “κάτι να πάει στραβά” και ανάλογα με την απάντηση καθορίζεται και το πώς θα σχεδιάσουμε το backup μας. Για παράδειγμα τα πράγματα που φοβάμαι εγώ:

• αστοχία hardware: ο σκληρός δίσκος χτύπησε από μόνος του, μία ξαφνική πτώση τάσης στο ρεύμα έκαψε τον υπολογιστή κ.λ.
• φυσική καταστροφή: φωτιές, πλημμύρες κ.λ.
• κλοπή: αν μιλάμε για laptop η πιθανότητα κλοπής δεν είναι αμελητέα, αλλά και για desktop υπολογιστή, σίγουρα δεν είναι μηδέν.
• ανθρώπινο λάθος: π.χ. νόμιζα ότι το αρχείο το είχα διπλό και το έσβησα, αλλά ανακάλυψα ότι ήταν το μόνο που είχα ή άλλο ήθελα να σβήσω και άλλο έσβησα ή ήθελα να σβήσω ένα αρχείο αλλά έσβησα ολόκληρο φάκελο κ.λ.
• αστοχία software: π.χ. αναβάθμισα το iPhoto, μου είπε ότι η νέα version πρέπει να αναβαθμίσει το αρχείο με τις φωτογραφίες μου και στην μέση κάτι δεν πήγε καλά ή ένα πρόγραμμα που υποτίθεται ότι θα έσβηνε όλες τις διπλές φωτογραφίες είχε κάποιο bug και έσβησε και πολλές που δεν ήταν διπλές κ.α.

Σε όλα αυτά, να προσθέσω μία παράμετρο που επηρεάζει σημαντικά τον τρόπο που προσωπικά κάνω backup: φοβάμαι όχι μόνο την κλοπή του hardware, αλλά και την κλοπή των δεδομένων μου. Αν κάποιος κλέψει το laptop μου ή τον υπολογιστή μου, πέρα από όλα τα άλλα, θα τρόμαζα ότι μπορεί να δει όλες μου τις φωτογραφίες και τα αρχεία μου, τα email μου κ.λ. -είναι όλη μου η ζωή εκεί μέσα! Για αυτό και φροντίζω όλα να είναι κρυπτογραφημένα, τόσο οι υπολογιστές (εύκολο με το FileVault στο OS X), όσο και τα backups.

Και ακόμη σημαντικό: η διαδικασία του backup πρέπει να είναι αυτόματη. Αν πείτε ότι “θα αντιγράφω τα αρχεία μου κάθε πρώτη του μήνα”, θα δείτε ότι θα έρθει αυτή η ημερομηνία και θα έχετε άλλα πράγματα πιο πιεστικά να κάνετε, θα είσαστε με μία ίωση, θα είναι η περίοδος που έχετε πολύ δουλειά, θα είναι η μέρα που φεύγετε για διακοπές κ.λ. Και ο νόμος του Μέρφι λέει ότι το στραβό θα συμβεί τότε ακριβώς που δεν θα έχετε κάνει backup...

Με βάση τα παραπάνω, μία καλή αρχή για το backup είναι:

• ένα “τοπικό” backup (όχι βέβαια στον ίδιο μας τον υπολογιστή, αλλά σε κάποιο εξωτερικό δίσκο ή άλλη συσκευή στο δίκτυο του σπιτιού, αφού ένα από τα πράγματα που φοβόμαστε είναι μήπως πάθει κάτι ο ίδιος ο υπολογιστής).
• ένα “απομακρυσμένο” backup σε μία εντελώς διαφορετική γεωγραφική τοποθεσία. Μία λύση είναι π.χ. ένας δίσκος που φυλάμε στο γραφείο ή σε ένα φιλικό σπίτι και όχι στο σπίτι μας δίπλα στον υπολογιστή μας και μία άλλη κάποια υπηρεσία “cloud” που κάνει backup στο Internet. Αν ακολουθήσετε την λύση με τον εξωτερικό δίσκο, φροντίστε να έχετε δύο, έναν στο σπίτι και ένα κάπου αλλού και να τους εναλλάσετε τακτικά, ώστε αυτός που είναι μακρυά να έχει σε κάθε στιγμή ένα σχετικά πρόσφατο backup.

Τί κάνω εγώ:

1. “τοπικό” backup σε ένα Time Capsule μέσω του TimeMachine στο OS X. Αυτόματα, κάθε ώρα, ο υπολογιστής μου κάνει backup τα νέα αρχεία. Για κάποιο λόγο, τα backups στο TimeCapsule δεν υπάρχει option να είναι encrypted, σε αντίθεση με αυτά που κάνει το TimeMachine σε εξωτερικούς δίσκους, αλλά υπάρχει λύση).
2. “απομακρυσμένο” backup στο backblaze.com. Με $50 τον χρόνο έχω απεριόριστο χώρο για backup και ο client του backblaze τρέχει “αθόρυβα” στο background “ανεβάζοντας” τα αρχεία του υπολογιστή μου. Το χρησιμοποιώ εδώ και χρόνια και είμαι πολύ ευχαριστημένος.

Έτσι, ξέρω:

1. Ότι και αν συμβεί στον υπολογιστή μου, μπορώ εύκολα να κάνω restore στον ίδιο ή σε έναν άλλο από το TimeCapsule, μέσα σε μερικές ώρες το πολύ.
2. Ότι και αν συμβεί στο εξοπλισμό στο σπίτι μου (φυσική καταστροφή, κλοπή κ.λ.), μπορώ, με μεγαλύτερο κόπο και περισσότερο χρόνο, να επαναφέρω τελικά τα δεδομένα μου από το backup στο backblaze.
3. Σε περίπτωση κλοπής, όλα μου τα δεδομένα είναι ασφαλή και απροσπέλαστα για τον κλέφτη.
4. Όλα αυτά γίνονται αυτόματα, δεν χρειάζεται να το θυμάμαι, ούτε να αφιερώνω χρόνο για να γίνονται τα backups.

Να θυμάστε ότι οι system administrators που δουλειά τους είναι να φροντίζουν και να διαχειρίζονται συστήματα υπολογιστών λένε πώς το θέμα δεν είναι αν θα χρειστείς κάποια στιγμή το backup, αλλά πότε θα το χρειστείς -γιατί τελικά, σε βάθος χρόνου, θα έρθει η στιγμή που θα το χρειστείς το backup και θα μετανιώσεις πολύ αν δεν υπάρχει.

Επίσης: ένα backup που δεν λειτουργεί είναι άχρηστο. Βεβαιωθείτε ότι το backup σας λειτουργεί και όντως έχει τα δεδομένα σας και όντως μπορείτε να τα ανακτήσετε από αυτό! Δεν είναι λίγες οι φορές που έρχεται η στιγμή να επαναφέρουμε τα δεδομένα μας από το backup που μας έκανε να αισθανόμαστε σιγουριά και ανακαλύπτουμε ότι τελικά, δεν σώζαμε όσα νομίζαμε και ότι σημαντικά αρχεία έχουν χαθεί...

Ελπίζω να βοήθησα και άλλους να ξανασκεφτούν το θέμα το backup.

Το θέμα είναι από τα πιο μεγάλα και δύσκολα, αν θέλετε να σχολιάσετε μπορείτε να το κάνετε εδώ.