επωνυμία, ανωνυμία και ελευθερία στο Internet
Κατά καιρούς έχει γίνει αρκετή συζήτηση σχετικά με το θέμα της ανωνυμίας στο Internet. Η πιο διαδεδομένη άποψη είναι "στο Internet μπορείς να είσαι ανώνυμος και συνεπώς ελεύθερος να εκφράζεις τις απόψεις σου".
Θεωρώ ότι η άποψη αυτή είναι αρκετά επικίνδινη και θα έπρεπε να την υποστηρίζουμε μόνο υπό προϋποθέσεις.
Καταρχήν, συνήθως η ανωνυμία που νομίζουν ότι απολαμβάνουν οι περισσότεροι χρήστες του Internet είναι ψευδαίσθηση. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια και αρκετές τεχνικές γνώσεις για να γίνει "αδύνατη" η ταυτοποίηση ενός χρήστη του Internet, ειδικά όταν αυτός έχει τακτικές δραστηριότητες (συντήρηση blog, χρήση email, forums κ.λ.). Ίσως μερικές φορές η ταυτοποίηση να είναι "δύσκολη" ή "χρονοβόρα" (έννοιες σχετικές, ανάλογα με τα μέσα που διαθέτει ο ενδιαφερόμενος), αλλά σπάνια αδύνατη.
Αλλά ας πούμε ότι πρακτικά, έχουμε αυτή την επιλογή της ανωνυμίας. Υπάρχουν μερικές περιπτώσεις που την καταλαβαίνω π.χ.: - δημοσιοποίηση προσωπικών βιωμάτων. Καταλαβαίνω γιατί μπορεί να θέλω να γράψω για τον κρυφό μου έρωτα ή τα κρυφά μου βίτσια ή ακόμη και τις τραυματικές μου εμπειρίες ανώνυμα -ακόμη και τις προσωπικές μου χαρές και λύπες. Και κατά κανόνα, η υπογραφή με όνοματεπώνυμο δεν προσφέρει κάτι, έτσι κι αλλιώς. - έκφραση απόψεων σε αυταρχικά και ολιγαρχικά καθεστώτα ή περιβάλλοντα (π.χ. εγκληματικοί κύκλοι ή ακόμη και ανελεύθεροι χώροι εργασίας). Νομίζω ότι εδώ ο λόγος είναι προφανής.
Όμως, πιστεύω ότι η ανωνυμία θα έπρεπε να είναι η τελευταία λύση, ένας αναγκαίος συμβιβασμός. Εκτός και αν ζούμε σε μία κοινωνία που φοβόμαστε να πούμε δυνατά την άποψή μας, που ο μόνος τρόπος να εκφραστούμε ελεύθερα είναι φορώντας κουκούλες ή κρυμένοι πίσω από την ανωνυμία της εξέδρας και του όχλου. [1]
Η επωνυμία έρχεται μαζί με ευθύνη και η δημοκρατία βασίζεται στις ευθύνες που έχουν οι πολίτες της. Ένα ψευδώνυμο μπορεί να κρύβει δόλο ή κάποια κρυφή ατζέντα. Τα οποία βέβαια μπορούν να υπάρχουν και όταν κάποιος εκφράζει την άποψή του επώνυμα, αλλά τότε τον ακολουθούν.
Ανώνυμα, μπορώ να βγω και να πω ότι μέσα στο τάδε προϊόν βρήκα σκουλίκια, επώνυμα θα το πω μόνο αν πραγματικά μπορώ να το αποδείξω. Ανώνυμα θα μπορούσα να αποκαλύψω προσωπικά δεδομένα ("τον είδα με την ερωμένη του εκεί" ή "όταν ήταν 12 χρονών την είχαν βιάσει") που επώνυμα θα ήταν παράνομο να κάνω. Ανώνυμα μπορώ να κάνω ό,τι θέλω και για αυτό ο λόγος μου έχει μικρή αξία.
Θα προτιμούσα να βλέπω περισσότερη επωνυμία στο Internet. Θα προτιμούσα η επωνυμία να είναι η αυτόματη, η φυσιολογική επιλογή και να εξαιτάζουμε την περίπτωση της ανωνυμίας μόνο όταν χρειάζεται. Μου κάνει εντύπωση ότι υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που προτιμούν να κρύβονται πίσω από ένα "nickname".[2]
Και μία τελευταία σημείωση, προς όσους θέλουν να θεωρούν ότι το "citizen journalism", η "δημοσιογραφία των πολιτών", θα περιορίσει σημαντικά την δύναμη των παραδοσιακών μέσω ενημέρωσης. Τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, με όλα τα αρνητικά τους, είναι επώνυμα. Ακόμη και όταν κάποιος αρθρογραφεί ανώνυμα σε μία εφημερίδα ή ένα περιοδικό, ο επώνυμος αρχισυντάκτης ή εκδότης του εντύπου γνωρίζει την ταυτότητα του αρθρογράφου. Ακόμη και όταν ένας ρεπόρτερ δεν αποκαλύπτει τις πηγές του, ο ίδιος γράφει επώνυμα. Αν δεν έχουμε το θάρρος να υπογράφουμε τις απόψεις και τις πληροφορίες μας, αυτές δεν θα έχουν ποτέ την ίδια βαρύτητα.
-- [1] εδώ βέβαια υπάρχει ένα θέμα για το οποίο όσοι ασχολούνται με την Δικαιοσύνη θα έπρεπε να ντρέπονται: σε πολλές κοινωνίες (συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής) οι πολίτες φοβούνται την εμπλοκή τους σε δικαστικές υποθέσεις διότι δεν πιστεύουν ότι θα βρουν το δίκαιό τους, αλλά και διότι η ίδια η διαδικασία είναι έτσι που γνωρίζεις ότι ακόμη και αν δικαιωθείς θα έχεις χάσει (οικονομική ή επαγγελματική καταστροφή, διασυρμός, διαδικασίες που κρατούν για χρόνια κ.λ.). [2] Τώρα που το σκέφτομαι, υπάρχει μία ενδιάμμεση κατάσταση που προκύπτει όταν κάποιος εμφανίζεται δικτυακά με ένα ψευδώνυμο, αλλά στην "φυσική" του υπόσταση συνδέει το ψευδώνυμο αυτό με το όνομά του. Είναι η περίπτωση που δικτυακά ο "vrypan" δεν αναφέρει τα προσωπικά του στοιχεία, αλλά σε μία φυσική συνάντηση με άλλους αποκαλύπτει ότι είναι ο Παναγιώτης Βρυώνης που έχει blog ως vrypan. Από αυτή την άποψη, οι blog-οσυνατήσεις, έχουν μία αξία που δεν είχα σκεφτεί παλιότερα.