το σχολείο και το Internet

Συμφωνώ τόσο πολύ με το άρθρο, "A distracting article about distraction", για τον "νέο" ρόλο του σχολείου. Που δεν είναι τόσο νέος, κατά την γνώμη μου έτσι ήταν για πολλούς εδώ και 20 χρόνια, απλά σήμερα φαίνεται ότι είναι πιο καθολικό το φαινόμενο.

"Μπαίνω στον πειρασμό να είμαι προσεκτικός για το πώς θα το πω αυτό, αλλά δεν βρίσκω ένα καλό λόγο να είμαι, οπότε θα το πώ", γράφει ο MG Siegel. "Έχω σίγουρα μάθει περισσότερα πράγματα από το Internet από όσα έμαθα στο Λύκειο. Το σχολείο, τουλάχιστον όταν εγώ πήγαινα, ήταν περισσότερο για να αποκτήσεις κοινωνικές δεξιότητες, παρά για να αποκτήσεις εκπαιδευτικές πληροφορίες. Το εκπαιδευτικό μέρος του ήταν περισσότερο σαν ένα μεγάλο παιχνίδι. Έπρεπε να βρεις πώς να παίξεις το παιχνίδι ώστε να μπεις στο Πανεπιστήμιο. Ήταν πώς θα απομνημονεύσεις πράγματα, που θα ξεχνούσες μερικές βδομάδες αργότερα, για να γράψεις στα διαγωνίσματα και πώς να κάνεις την δουλειά σπιτιού στα κενά πριν το μάθημα. Λίγο πολύ δεν θυμάμαι τίποτα από το Λύκειο πέρα από τον χρόνο που πέρασα με τους φίλους μου. Και ξέρω ότι δεν είμαι ο μόνος."

Πιστεύω ότι έχει πέρα για πέρα δίκαιο. Ξέρω ότι πολλοί θα αντιδράσουν στην σκέψη, θα πουν ότι απλά πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που γίνεται το μάθημα, ώστε να είναι πιο ενδιαφέρον κ.λ. Νομίζω ότι απλά πρέπει να αποδεχθούμε την πραγματικότητα και να ξανασκεφτούμε όχι πώς, αλλά τί θα μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο. Και δεν αναφέρομαι την "καραμέλα" της "κριτικής σκέψης" που σημαίνει για τους περισσότερους "ίδια ύλη, άλλο είδος εξετάσεων".

Σκέφτομαι ειδικά το ελληνικό σχολείο και το συμπέρασμά μου είναι ένα: όλα τα σημαντικά πράγματα, όλα τα χρήσιμα πράγματα τα μαθαίνει ένα παιδί έξω από το σχολείο. Πώς να κυκλοφορεί στον δρόμο και πώς να οδηγεί. Πώς να τρώει (και να μαγειρεύει) υγειινά. Πράγματα γύρω από το σέξ. Πώς να διαχειρίζεται τα οικονομικά του. Πώς να βάλει την άθληση στην ζωή του. Ξένες γλώσσες (σε ένα υψηλό επίπεδο). Πώς να παρουσιάζει τις ιδέες και την δουλειά του. Πώς να συμμετέχει σε ομάδες, πώς να οργανώνει μία ομάδα, πώς διοικείται μία ομάδα. Πώς να "αποκωδικοποιεί" τα εκατομμύρια μηνύματα που δέχεται από το περιβάλλον του καθημερινά, από τα ΜΜΕ, από τις διαφημίσεις, από τον πολιτικό λόγο. Πώς να παίρνει δύσκολες αποφάσεις. Πώς να κρίνει την δουλειά των άλλων και την δική του. Ακόμη και πώς να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά και να αποφεύγει τις παγίδες που υπάρχουν στο πανταχού παρόν Internet.

Το Internet έχει αλλάξει δραματικά την πρόσβαση στην γνώση, αλλά ακόμη και την δημιουργία της. Αν πριν από 20 χρόνια το Λύκειο ήταν, έστω, ένα "παιχνίδι για να μπεις στο Πανεπιστήμιο", σήμερα ο κόσμος συζητάει για το πώς θα πρέπει να αλλάξει το Πανεπιστήμιο (π.χ. διαβάστε το 7 Essential Skills You Didn't Learn in College του προηγούμενου WIRED). Και κινδυνεύουμε να μείνουμε με ένα Λύκειο (και γενικά ένα σχολείο) που θα είναι χρόνια που τα παιδιά ξοδεύουν σε ένα ανούσιο και άχαρο παιχνίδι.

παράπλευρες σκέψεις:

• Μου έρχεται στο μυαλό η αντίδραση των καθηγητών πληροφορικής στο ενδεχόμενο να μειωθεί το μάθημα της πληροφορικής στο Λύκειο. Έχετε δει τί σημαίνει "Μάθημα Πληροφορικής" αυτή την στιγμή; Μπορεί ο τίτλος να καθησυχάζει τους γονείς, ότι τα παιδιά τους προετοιμάζονται για την "ψηφιακή εποχή". Αλλά ρίξτε μία ματιά στην ύλη: Α' Λυκείου, Β' Λυκείου, Γ' Λυκείου. Πραγματικά, πόσο αξίζει να χάνει ώρες ένα παιδί 16 χρονών για να μάθει ότι "Η ταχύτητα επεξεργασίας εξαρτάται κυρίως από: α) την ταχύτητα του ρολογιού και το μήκος της λέξης της CPU, β)την ταχύτητα της κύριας μνήμης και γ) το εύρος και την ταχύτητα του διαύλου επικοινωνίας"; Κατά την γνώμη μου, όσο αξίζει να μάθει για τα διαφορικά συστήματα μετάδοσης κίνησης και τις διατάξεις κινητήρων αυτοκινήτων, αλλά να μην αποκτήσει κυκλοφοριακή αγωγή.

• Και κάτι ακόμη: στα ελληνικά δεν έχουμε δόκιμο όρο για κάτι που φαίνεται να γίνεται τρόπος ζωής στον κόσμο. Το distraction μεταφράζεται "περισπασμός" (μάλλον αδόκιμο αυτή την στιγμή) ή "κάτι που σου αποσπά την προσοχή" (άντε βρες το σχετικό επίθετο και ρήμα χωρίς...). Φιλόλογος δεν είμαι, αλλά νομίζω ότι θα μπορούσαμε να μιλήσουμε καλύτερα για το θέμα, αν είχαμε τις σχετικές λέξεις στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Μήπως το "περισπασμός" και "περισπώ" θα έπρεπε να χρησιμοποιούνται πιο συχνά;