αναζητώντας διαφάνεια στον χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων

Το blog αυτό έχει ασχοληθεί πολλές φορές με θέματα πνευματικών δικαιωμάτων, κυρίως κρατώντας μία θέση αντίθετη σε αυτά (ή για να είμαι πιο ακριβής, αντίθετη στο εύρος τους και στον τρόπο που ασκούνται σήμερα).

Αλλά είτε είναι κανείς υπέρ, είτε κατά, είτε ενδιάμεσα, το βασικό ερώτημα για να γίνει μία ουσιαστική συζήτηση είναι "ποια είναι η κατάσταση σήμερα"; Για παράδειγμα, εγώ θα ήθελα να γνωρίζω:

• πόσα χρήματα εισπράττουν στο σύνολό τους οι οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων από τις πωλήσεις κενών CD, μνημών USB, SD, σκληρών δίσκων, φωτοτυπικού χαρτιού, φωτοτυπικών μηχανημάτων κ.λ.; Θυμίζω ότι σύμφωνα με το άρθρο 18 του Ν. 2121/93 (που έχει τροποποιηθεί και με μεταγενέστερους νόμους), οι πωλήσεις όλων αυτών των προϊόντων επιβαρύνονται με "εύλογη αμοιβή" 6% που πηγαίνει μέσω ΟΠΙ (Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας) στους παραπάνω οργανισμούς...

• πόσα χρήματα εισπράττονται για "ορφανά" έργα, των οποίων οι κάτοχοι δεν είναι γνωστοί; (Δεν είμαι σίγουρος ότι εισπράττονται, αυτά τα δικαιώματα, αλλά θα ήθελα να γνωρίζω)

• ποια είναι η κατανομή του συνόλου των εσόδων που προκύπτουν από τις παραπάνω πηγές, αλλά και από άλλες, όπως οι άδειες χρήσης που πληρώνουν οι χώροι εστίασης, τα ξενοδοχεία, τα ασανσέρ (ναι, αν ακούγεται μουσική...), τα καταστήματα (ναι, αν ακούγεται μουσική...);

• Ποιο είναι το ποσοστό από όλα αυτά τα έσοδα που πηγαίνει στην λειτουργία των οργανισμών αυτών; (π.χ., η ΑΕΠΙ δηλώνει ότι "Στις άρτια εξοπλισμένες με τα τελευταία τεχνολογικά μέσα κεντρικές της εγκαταστάσεις εργάζονται 119 εξειδικευμένα στελέχη στον τομέα της Συλλογικής Διαχείρισης πνευματικών έργων".)

• Πώς κατανέμονται τα έσοδα αυτά στους δημιουργούς; Για παράδειγμα μήπως το 90% πηγαίνει σε 100 πολύ πετυχημένους δημιουργούς και οι υπόλοιποι λαμβάνουν μηδαμινά ποσά; Ή μήπως το αντίθετο; Ή κατανομή έχει κάποια άλλη μορφή; (δεν ζητώ ονομαστικά/προσωπικά δεδομένα, αλλά για την κατανομή: τόσοι από 0-100 Ευρώ τον χρόνο, τόσοι από 100-1000 κ.λ.)

• Πώς μεταβάλλονται τα έσοδα αυτά από έτος σε έτος; Αυξάνονται; Μειώνονται; Πόσο;

Πιστεύω ότι η διαφάνεια και η λογοδοσία των οργανισμών αυτών θα έπρεπε να είναι αίτημα όλων μας, από όποια πλευρά και αν αντιμετωπίζουμε το θέμα: ως πολίτες, καταναλωτές, δημιουργοί κ.λ. Δεν καταλαβαίνω γιατί στοιχεία όπως τα παραπάνω δεν είναι ελεύθερα και διαθέσιμα στο κοινό (τουλάχιστον όσο έψαξα).

Ο πρώτος αποδέκτης ενός τέτοιου αιτήματος είναι βέβαια ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας που υπάγεται στο Υπ. Πολιτισμού και Τουρισμού. Και από κει και πέρα, οι επιμέρους οργανισμοί συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων.