γλυτώσαμε από άλλο ένα μύθο
Νομίζω ότι ένα θετικό αποτέλεσμα της κρίσης που δύσκολα κάποιος θα αμφισβητήσει είναι ότι έχει βάλει την Ελληνική κοινωνία σε μία διαδικασία ενδοσκόπησης: κοιτάμε ή έστω προσπαθούμε να κοιτάξουμε τον εαυτό μας, όπως πραγματικά είναι και κρίνουμε πεπραγμένα δεκαετιών.
Μέσα από αυτή την διαδικασία, καταρρίπτουμε και διάφορους μύθους που είχαμε πλάσει.
Όπως για παράδειγμα ο μύθος του πολιτικού κόστους. Ο μύθος αυτός έλεγε ότι οι πολιτικοί δεν κάνουν αυτό που πρέπει, διότι θέλουν αν είναι αρεστοί και να εκλέγονται ξανά και ξανά. Δεν κοιτούσαν το καλό του τόπου τους, αλλά το δικό τους πολιτικό συμφέρον. Ο μύθος, δεν ήταν ότι οι πολιτικοί, όντως, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, έβαζαν το πολιτικό κόστος πάνω από το μακροπρόθεσμο συμφέρον της χώρας. Ο μύθος ήταν ότι εμείς ως πολίτες θα θέλαμε να μην είναι έτσι.
Γιατί η αλήθεια είναι ότι στον μύθο κρύβαμε και έναν σιωπηλό αστερίσκο: όλοι θέλαμε να μην υπολογίσουν οι πολιτικοί την αντίδραση των "άλλων", που θα ξεβολεύονταν ή θα πλήττονταν αν γινόταν αυτό που θεωρούσαμε εμείς σωστό. Ο εαυτός μας δεν ήταν ποτέ μέρος του προβλήματος -ή αν ήταν, ήταν του μικρότερου, που προφανώς θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί αφού διορθώνονταν όλα τα άλλα στραβά. Σε αυτό συμφωνούσαμε όλοι.
Εκ των υστέρων, είχαμε και μία καλή δικαιολογία: δεν ξέραμε. Το "ξέραμε" βέβαια έχει πολλές ερμηνείες. Εγώ για παράδειγμα, θυμάμαι πάντα τον εαυτό μου να αστειεύεται με φίλους ότι "δεν θα πάρουμε σύνταξη". Γνωρίζαμε ότι το ασφαλιστικό σύστημα θα καταρρεύσει, δεν ήταν μυστικό. Αλλά έμοιαζε μακρινό και στο μυαλό των περισσότερων υπήρχε πάντα η σκέψη ότι, "έλα μωρέ, κάποια λύση θα βρεθεί". Οπότε, ναι, σε ένα περιβάλλον πολιτικού νιρβάνα, η δικαιολογία πως "δεν ξέραμε", έχει μία σημαντική βαρύτητα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι σήμερα βλέπουμε μία κυβέρνηση που πληρώνει ένα πρωτόγνωρο "πολιτικό κόστος". Ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει, νομίζω πριν από ένα χρόνο, ότι το δεν θα λάβει υπόψη του το πολιτικό κόστος. Δεν ξέρω αν θα συνεχίσει να πορεύεται αγνοώντας το κόστος αυτό - εγώ ελπίζω να το κάνει, άλλοι ελπίζουν να μην το κάνει.
Σε κάθε περίπτωση, η δική μου γενιά δεν θα μπορεί να πει στα παιδιά της ότι φταίνε οι πολιτικοί που σκέφτονται μόνο το πολιτικό κόστος. Μπορεί, μετά από 10 ή 20 χρόνια, να λέμε ότι φταίνε οι πολιτικοί που δεν άκουσαν την λαϊκή βούληση ή ότι υπήρξαν μεγάλοι πολιτικοί που δεν σκέφτηκαν το πολιτικό κόστος και έσωσαν την χώρα ή ότι καλά έκαναν οι πολιτικοί και άκουσαν την λαϊκή αντίδραση. Όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα, θα έχουμε γλυτώσει από έναν ακόμη μύθο.